Od 23 września 2022 można oglądać w Muzeum w Chełmie wystawę Galeria 72. 50 lat kształtowania przestrzeni dla sztuki, 1972-2022. Na jubileuszowej ekspozycji znalazły się dwie prace Tomasza Barczyka.
Trzon wystawy budują dzieła klasyków polskiej awangardy, których nazwiska brzmią wyjątkowo donośnie w dziejach sztuki: Henryk Stażewski, Kajetan Sosnowski, Tadeusz Kantor, Kazimierz Mikulski, Tadeusz Brzozowski, Maria Jarema, Jan Ziemski, Stanisław Fijałkowski, Józef Szajna, Jerzy Nowosielski, Jan Chwałczyk, Wanda Gołkowska, Stefan Gierowski, Władysław Hasior, Jerzy Bereś, Roman Opałka, Jerzy Grabowski, Ryszard Winiarski, Jan Berdyszak, Jan Tarasin, Jerzy Grochocki, Natalia Lach-Lachowicz, Janusz Przybylski, Janusz Orbitowski, Jerzy Duda – Gracz, Jan Dobkowski, Edward Dwurnik, Wojciech Fangor, Jerzy Kałucki, Mieczysław Wiśniewski, Jan Pamuła i wielu innych, którzy na stałe wpisali się w historię sztuki polskiej.
Ich pozycję w znacznie szerszej perspektywie równoważą protagoniści światowej rangi, dla których rygor dyscypliny intelektualnej przekładał się na matematyczną sprawdzalność przesłania. Należą do nich m.in. artyści tej miary, co Josef Albers, Victor Vasarely, Carlos Cruz-Diez, Getulio Alviani, Georg Karl-Pfahler, Koji Kamoji, Klaus Staudt, Heinz Mack, Ludwig Wilding, Hartmut Böhm, Jeffrey Steele, Peter Lowe, Michael Kidner, Diet Sayler, Victor Lucena, Eugenia Gortchakova, Karin Radoy i wielu pokrewnych im autorów, którzy obierając formy geometryczne za język wypowiedzi, wierzyli w jego moc ustanawiania porządku, kreację ponadczasowych wartości.
Chełmskie zbiory sztuki współczesnej liczą dziś ponad 2800 eksponatów, które wyszły spod ręki ponad 380. autorów, przy czym 150. z nich to przedstawiciele zagraniczni. Decydujące kryterium przy tworzeniu kolekcji Galerii 72 stanowi artystyczna wartość prezentowanych dzieł, a także programowa spójność i starannie przemyślany dobór jej komponentów. Zbiory Galerii cechuje dychotomiczny podział – obok przykładów abstrakcji geometrycznej obejmują dzieła wpisujące się w nurt figuracji i metafory. Obie grupy prac łączy zespół obiektów balansujących na granicy figuracji i bezprzedmiotowej formy. Ich architektura została zaklęta w słowa, pojedyncze lub przyjmujące dukt pisma litery, znaki, szeregi cyfr i linii, sugestie znajomych kształtów i bliżej nieokreślonych przedmiotów.
Pokaz jubileuszowy z uwagi na ograniczenia przestrzeni wystawienniczej stanowi jedynie niewielki wybór prac z bogatego zestawu dzieł zgromadzonych w Chełmie w ciągu minionych pięćdziesięciu lat. Prezentuje – obok najnowszych darów, jakie wpłynęły dla uświetnienia rocznicowego wydarzenia – przykłady utworów, których autorzy wzbogacili Galerię 72 o historyczny już kontekst. Każda z tendencji rysujących charakter chełmskiego zbioru znalazła swe przełożenie na kształt wystawy. Najliczniej reprezentowany nurt abstrakcji geometrycznej, nazywanej również sztuką scjentyczną, przyjął tu formę międzynarodowego dialogu toczonego w języku kilku pokoleń. Podobnie jak konfrontacja sztuki operującej formą znaku i komunikatu, która została podjęta w kręgu szerszej dysputy. Jedynie sztukę figuratywną znaczy rodzimy zasięg. Galeria 72 reprezentuje niemal wszystkie dyscypliny działań artystycznych: malarstwo, rzeźbę, grafikę, rysunek, formy przestrzenne, fotografię, plakat, dokumentację działań performatywnych, instalacje wzbogacone o multimedialny przekaz.
fot. Grzegorz Zabłocki
